Η αναπτυξιακή προοπτική του Ενιαίου Δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης και το Πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, του Ιωάννη Γιάνναρου…

ΘΕΜΑ : Η αναπτυξιακή προοπτική του Ενιαίου Δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης και το Πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

Ο ενιαίος δήμος Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, όπως προκύπτει από το σχέδιο νόμου «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», έχει συνολική έκταση 410 χιλιάδων στρεμμάτων και πραγματικό πληθυσμό, όπως αυτός εκτιμάται σήμερα, που ανέρχεται σε 22,2 χιλιάδες άτομα. Σε ότι αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αναφέρονται τα εξής :

• Αποτελεί σημείο αναφοράς του πολεοδομικού συγκροτήματος Πρωτευούσης και η πλειοψηφία των επισκεπτών του ανήκει στην κατηγορία κατόχων δευτερεύουσας εξοχικής κατοικίας ή εκμίσθωσης οικίας για παραθερισμό. Αυτό έχει σα συνέπεια τον υπερδιπλασιαμό του πληθυσμού στις ημέρες αιχμής που αφορούν την καλοκαιρινή περίοδο, τις επίσημες αργίες και τα τριήμερα σε ετήσια βάση.
• Διαθέτει ένα εκτεταμένο παραλιακό μέτωπο (Μελλίσι έως  Μαύρα Λιθάρια) πολλών χιλιομέτρων και ένα ορεινό όγκο που περιλαμβάνει σημαντικό τμήμα της Ζήρειας, όπου και έχουν αναπτυχθεί υποδομές για χειμερινό τουρισμό με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται σημαντικός αριθμός επισκεπτών στις ημέρες αιχμής. Αντίθετα το παραλιακό μέτωπο αποτελεί κυρίως τη δευτερεύουσα εξοχική κατοικία του πολεοδομικού συγκροτήματος Πρωτευούσης και δεν συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό επισκεπτών, όπως αυτοί συρρέουν στον ορεινό όγκο την χειμερινή περίοδο.
• Παρά τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά που διαθέτει η ανωτέρω αναφερόμενη περιοχή και τις εξαιρετικές δυνατότητες ανάπτυξης που διαθέτει, σαν απόρροια της γειτνίασης με την Αθήνα, της έλευσης του Προαστιακού, της κατασκευής του νέου οδικού δικτύου και άλλων συναφών υποδομών (ΟΣΕ, κλπ), μέχρι και σήμερα δεν έχει προσδιορισθεί και συμφωνηθεί σε επίπεδο κοινωνίας το μοντέλο ανάπτυξης που θα την αναδείξει. Σε αυτό συντείνει ότι οι προτεραιότητες και οι επιλογές αφενός των μονίμων κατοίκων και αφετέρου οι ανάλογες των επισκεπτών, σε πολλές περιπτώσεις συγκρούονται και μέχρι σήμερα δεν έχει διενεργηθεί η κατάλληλη διαβούλευση και ο προσδιορισμός της επικρατούσας άποψης. Επίσης εξαιρετικά χαλαρή είναι και η διασύνδεση του ορεινού τουρισμού με τον παραθαλάσσιο, αν και θα έπρεπε να λειτουργούσαν σαν «συγκοινωνούντα δοχεία».
• Η περιοχή, με εξαίρεση το παραλιακό μέτωπο, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται σαν αγροτική παρά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο. Η οργανωμένη και συστηματική μεταστροφή προς τον αγροτουρισμό, σε συνθετότερες ενασχολήσεις με τον αγροτικό τομέα (βιολογικές καλλιέργειες, μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, φυτώρια, κλπ), ακόμα και ο συνδυασμός αυτών, αποτελεί μοντέλο που έχει αναπτυχθεί σε άλλες περιοχές και με σημαντικά αποτελέσματα. Άρα και σε αυτόν τον τομέα οι προσπάθειες που έχουν αναληφθεί μάλλον μπορεί να θεωρηθούν αποσπασματικές, παρά οργανωμένες και συστηματικές.

Ο προσδιορισμός ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα έχει περάσει τη διαδικασία της διαβούλευσης και θα αποτελέσει διακριτό τομέα ανάπτυξης και επιχειρηματικότητας, φαίνεται να αποτελεί το σημείο αιχμής σε κάθε δήμο που προκύπτει από το Πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ και σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις θα καθορίσει και τις συνθήκες ευημερίας ή υστέρησης που θα επικρατήσουν. Με απλά ελληνικά, οι δήμοι με τη νέα τους μορφή και τις πολλές αρμοδιότητες που αποκτούν από την εφαρμογή του προγράμματος θα ασκούν σημαντική και ίσως καθοριστική επίδραση στην επιχειρηματικότητα και στην ανάπτυξη μιας περιοχής. Αυτός είναι και ο σοβαρότερος λόγος που αποκτά μεγάλο ειδικό βάρος η σύνθεση και ο υψηλός βαθμός κατάρτισης που απαιτείται για τους αιρετούς που θα εκτεθούν και θα προσπαθήσουν να κάνουν πράξη ένα τόσο μεγάλο και επίπονο εγχείρημα, το οποίο για πολλούς αναλυτές θεωρείται και αρκετά «μαξιμαλιστικό». Όσο υψηλότερο επίπεδο, γνώσεις, δυνατότητες θα διαθέτουν οι κοινωνικές μονάδες που θα κληθούν να διοικήσουν ένα σύγχρονο δήμο, τόσο ευχερέστερο θα γίνεται να προσεγγίζεται ένα ανεκτό και κυρίως βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Τέλος σε όλα αυτά είναι προφανές ότι η σύνθεση της διοίκησης ενός δήμου θα πρέπει να έχει αντιπροσωπευτικότητα, ευρύτερες συναινέσεις και αποφυγή καλλιέργειας τοπικισμών.

Βασική παράμετρο για την υλοποίηση του αναπτυξιακού μοντέλου που θα πρέπει να καταρτίσει ένας δήμος, όπως ο δήμος Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης, αποτελεί ο τομέας των διαθέσιμων πόρων και γενικότερα το οικονομικό. Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο, οι αθρόες χρηματοδοτήσεις των ΚΠΣ – κοινοτικών χρηματοδοτήσεων αποτελούν παρελθόν σήμερα αφού οι βασικές υποδομές έχουν πλέον καλυφθεί, ενώ και οι Εθνικοί Πόροι από Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων θα είναι εξαιρετικά μειωμένοι και θα ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό κεντρικά. Αυτή η εξέλιξη σχεδόν καθορίζει τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε αιρετού, είτε αυτός θα είναι ο δήμαρχος, είτε οι λοιποί αιρετοί που θα αποτελέσουν τη δημοτική του ομάδα. Με λίγα λόγια ο δήμαρχος και η δημοτική του ομάδα θα κριθούν προφανώς με βάση το όραμα για την περιοχή τους, αλλά οτιδήποτε ανακοινωθεί θα πρέπει να συνοδεύεται και από το πώς θα υλοποιηθεί, από ποιους πόρους και να αιτιολογείται επαρκώς στους δημότες, είτε η κοινωνική αναγκαιότητα, είτε η ανταποδοτικότητα τους, και τέλος το γενικό ισοζύγιο να είναι ισοσκελισμένο αφού θα σπανίζουν πλέον οι διαθέσιμοι πόροι.  Συνεπώς το βάρος θα πρέπει να πέσει σε οργανωτικό – διοικητικό επίπεδο και σε διαθεσιμότητα έμψυχου υλικού. Αυτό προσομοιάζει ένα δήμο με μια οργανωμένη επιχείρηση, που θα δουλεύει με ιδιωτικά κριτήρια, η οποία ωστόσο θα έχει κοινωνικοφελή χαρακτηριστικά που θα διαχέονται στους δημότες.

Με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε κανείς να προσδιορίσει τα κάτωθι για τον δήμο Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης και ειδικότερα σε ότι αφορά παρεμβάσεις με οικονομικό χαρακτήρα :

• Το σύνολο των δήμων της χώρας αντιμετωπίζουν αρκετά και σοβαρά οικονομικά προβλήματα και χρεώσεις, δεδομένο που απαιτεί ένα άρτιο και τεκμηριωμένο οικονομικό διαχειριστικό σχέδιο με ορίζοντα δεκαετίας. Θα πρέπει να υπάρξει πλήρης και αναλυτική καταγραφή εσόδων – εξόδων και αποτελέσματος την 31/12/2010 (πλεόνασμα ή έλλειμμα και πόσο), δεδομένο το οποίο θα αποτελέσει τον πυρήνα της διαχειριστικής μελέτης, της πιθανής αναχρηματοδότησης των δανείων, της δημιουργίας ρευστότητας και κυρίως της δημιουργίας μιας πιστοληπτικής ικανότητας.
• Οι διαθέσιμοι πόροι για υποδομές θα είναι ελάχιστοι και περιορίζονται στην αποπεράτωση του ΧΥΤΑ με εθνική η κοινοτική χρηματοδότηση, στο αποχετευτικό δίκτυο – διάθεση λυμάτων της Ευρωστίνης και στην ολοκλήρωση του αποχετευτικού δικτύου των λοιπών διαμερισμάτων του δήμου Ξυλοκάστρου. Το ερώτημα θα είναι η ταχύτητα και ο δυναμισμός της διεκδίκησης των ανωτέρω πόρων και η τεχνική ικανότητα – ωριμότητα που θα επιδείξουν οι δημοτικές υπηρεσίες.
• Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου τομέα επιχειρηματικότητας – ανάπτυξης αφορά : α. την αποτελεσματική αξιοποίηση των δημοτικών ακινήτων προς εκμίσθωση, τη διάχυση τους στις παραγωγικές μονάδες του δήμου μέσω της δημιουργίας επιχειρηματικών σχημάτων με σκοπό νέες θέσεις εργασίας και συγκράτηση των νέων στην περιοχή, β. η σύνδεση του ορεινού και του θαλάσσιου τουρισμού με συστηματική προβολή και ενίσχυση της διασύνδεσης του αργοτουρισμού με το αγροτικό δυναμικό, γ. Η δημιουργία ενός σαφούς και συγκεκριμένου πλαισίου είσπραξης των βεβαιωμένων δημοτικών εσόδων, το οποίο θα εφαρμοσθεί απαρέκλιτα και για όλους, δ. ο προγραμματισμός της διενέργειας εκδηλώσεων σε όλη τη διάρκεια του έτους, με σκοπό αφενός την πολιτιστική – τουριστική προβολή αξιοθέατων και αφετέρου την προσέλκυση επισκεπτών που θα τονώσουν την εγχώρια αγορά, ε. Η δημιουργία συνθηκών ενεργού εμπλοκής των επιχειρηματικών μονάδων σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να αποκτηθεί η κρίσιμη μάζα στήριξης της όλης προσπάθειας και να βελτιωθεί η κοινωνική συνοχή της περιοχής η οποία σήμερα έχει διαρραγεί, όπως συμβαίνει και σε υπερτοπικό επίπεδο.
• Κάλυψη βασικών υποδομών με μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση, όπως για παράδειγμα : α. η ανέγερση ενός σύγχρονου δημαρχείου στις Αποθήκες Φραντζή που θα συνοδεύεται από επαρκείς χώρους στάθμευσης, αίθουσες πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αλλά και από ανταποδοτικές δράσεις (ενοικίαση χώρων σε δημόσιες υπηρεσίες, κλπ) με σκοπό το γενικό ισοζύγιο εσόδων – εξόδων να είναι ισοσκελισμένο, β. Η αξιοποίηση του Πάρκου Κυκλοφορικής Αγωγής με δημιουργία δράσεων που θα συνδυάζουν τον πολιτισμό και την αναψυχή, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός Μουσείου Μεσογειακής Διατροφής και προβολής μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων της Κορινθίας, γ. Η προώθηση επενδύσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (μικρά υδροηλεκτρικά έργα που θα χρησιμοποιούνται και για τη συγκέντρωση του διαθέσιμου υδατικού δυναμικού ή δράσεις σε μικρά Φωτοβολταικά έργα προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες της περιοχής) και γενικά της Πράσινης Ανάπτυξης η οποία αποτελεί κορυφαίο θέμα και θα αναλυθεί ξεχωριστά σε άλλη τοποθέτηση, δ. Προεπεξεργασία απορριμμάτων και δράσεις ανακύκλωσης, με βάση την σύνθεση των απορριμμάτων (αστικών και μη) και τις δυνατότητες μέγιστης αξιοποίησης τους.

Η σύγχρονη εποχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που βιώνουμε και την μεγάλη στενότητα πόρων, θα κληθεί να υπερκεράσει το σημερινό «στάτους» και να θέσει τις βάσεις που εδώ και δεκαετίες ισχύουν στις λοιπές προηγμένες χώρες – μέλη της ΕΕ. Επιτυχημένος θα είναι ο αιρετός που θα εφαρμόσει το μοντέλο της πολυσυλλεκτικοτητας, της διαβούλευσης με τις κοινωνικές ομάδες, της τεκμηρίωσης του οράματος με απλό και κατανοητό τρόπο στο μέσο πολίτη, του νοικοκυρέματος και του συμμαζέματος του κράτους – τμήμα του οποίου είναι και ο δήμος,  και γενικότερα της δημιουργίας αίσθησης σοβαρότητας και ασφάλειας σε μια εποχή που το σημαντικότερο πρόβλημα του μέσου πολίτη είναι η ανασφάλεια και ο φόβος για ένα αβέβαιο αύριο.

Ιωάννης Γιάνναρος

Οικονομολόγος

Advertisement